Source: World Health Organisation
Ekzistojnë tre lloje kryesore të rrezatimit UV nga dielli. Rrezet më të
rrezikshme UV-C thithen plotësisht nga shtresa e ozonit. Dy llojet e
mbetura, UV-A dhe UV-B, secila kanë një efekt të ndryshëm në trupin e
njeriut.
UV-A (400 – 315 nanometra)
Rrezatimi UV-A nuk shkakton djegie nga dielli. Për shkak të kësaj, më
parë ky rrezatim nuk shihej si një shkak i mundshëm i kancerit të
lëkurës, por hulumtimet e reja kanë vërtetuar lidhjen midis UV-A dhe
kancerit të lëkurës.
Valët e gjata të rrezatimit UV-A depërtojnë në lëkurë më thellë në
shtresat e poshtme, ku ato prodhojnë një ngjyrosje të thellë te lekures.
Ata dëmtojnë indin lidhor në këto shtresa, duke shkaktuar plakje të
parakohshme, rrudha dhe humbje të tonusit të lëkurës
UV-B (315 – 280 nanometra)
Shumica e rrezatimit UV-B që arrin në atmosferën e Tokës perceptohet nga
shtresa e ozonit. Megjithatë, hollimi në këtë shtresë ka çuar në një
rritje të rrezeve UV-B qe arrijne ne nivelin e tokës.
Valët e shkurtra të rrezatimit UV-B depërtojnë në shtresat e sipërme të
lëkurës, duke dëmtuar ADN-në dhe duke shkaktuar nje pigmentim te saj si
një përpjekje për të mbrojtur veten. Ky pigment me ngjyre kafe
(melaninë) formohet nga melanociti (qeliza e pigmentit), e vendosur në
smale. htresen dermoepider. Ky pigment më pas transferohet te
keratinocitet që gjenden në epidermë.
Nëse doza e UV-B është shumë e fortë, lëkura duket e djegur, duke u
kthyer ne ngjyre te kuqe si një sinjal alarmi i lëshuar nga qelizat e
lëkurës. Këto qeliza të njëjta më pas fillojnë vetë-riparimin për të
rregulluar dëmtimin.
Sa më shpesh dhe më intensivisht lëkura digjet nga rrezet e diellit, aq
më shpesh ndodh ky proces, duke rritur rrezikun e riparimeve të gabuara
dhe mutacioneve. Në afat të gjatë, kjo mund të çojë në modifikimin e
materialit gjenetik, dëmtimin kronik të lëkurës, fazat paraprake të
kancerit dhe, përfundimisht, në vetë kancerin e lëkurës.
The UV Index
The UV Index is an international, scientific measure of the level of
Ultraviolet radiation from the sun. It is used to describe the strength
of the sun at a particular place and time. The index has a range of 1 to
11 - the higher the level, the greater the risk of skin damage.
